അൽ ഖോബാർ: ഒരുകാലത്ത് സൗദിയുടെ സമുദ്ര വ്യാപാര കേന്ദ്രമായിരുന്ന ഉഖൈർ തുറമുഖം (അൽ-അഖീർ) പഴമയുടെ പ്രൗഢിയോടെ തല ഉയർത്തി നിൽക്കുന്നു. കിഴക്കൻ പ്രവിശ്യയുടെ ഭാഗമായ അൽ അഹ്സ മേഖലയിൽ പേർഷ്യൻ ഉൾക്കടലിന്റെ തീരത്താണ് തുറമുഖം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.
അൽ ഖോബാറിൽനിന്ന് ഏകദേശം 100 കിലോമീറ്റർ തെക്കുപടിഞ്ഞാറായും അൽ അഹ്സയുടെ നഗരകേന്ദ്രമായ ഹുഫൂഫിൽനിന്ന് 70 കിലോമീറ്റർ അകലെയുമാണ് ഈ തുറമുഖം.
അറേബ്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ ഏറ്റവും പഴയ തുറമുഖങ്ങളിലൊന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ഉഖൈർ തുറമുഖത്തിന് ചരിത്രപരമായി ഏറെ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. സൗദിയുടെ കിഴക്കൻ മേഖലയുടെ നിർണായക സമുദ്രവ്യാപാര കേന്ദ്രമായിരുന്നു ഇവിടം. ഒട്ടോമൻ കാലഘട്ടത്തിൽ അറേബ്യൻ ഉപദ്വീപിലേക്ക് യാത്ര ചെയ്തിരുന്ന ചരക്കുകളുടെയും തീർഥാടകരുടെയും പ്രധാന പ്രവേശനകേന്ദ്രമായി ഈ തുറമുഖം നിലകൊണ്ടു. പ്രദേശത്തിന്റെ സാമ്പത്തികവും ഭരണപരവുമായ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ സുപ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ചു.
സൗദി അറേബ്യ, ഇറാഖ്, കുവൈത്ത് എന്നിവയ്ക്കിടയിൽ അതിർത്തികളുടെ നിർണയത്തിനായി ആധുനിക സൗദിയുടെ സ്ഥാപകൻ അബ്ദുൽ അസീസ് രാജാവും ബ്രിട്ടീഷ് ഹൈക്കമീഷണർ സർ പെഴ്സി കോക്സും ഒപ്പുവെച്ച 1922-ലെ ധാരണ ഉഖൈർ പ്രോട്ടോകോൾ എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്.
ചരിത്രത്തിൽ ഇത്തരത്തിൽ സുപ്രധാന സ്ഥാനമാണ് ഈ തുറമുഖത്തിനുള്ളത്. കോട്ട, വെയർഹൗസുകൾ, അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റിവ് കെട്ടിടങ്ങൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള പഴയ കെട്ടിടങ്ങളുടെ വലിയ സമുച്ചയത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങളാണ് ഈ തുറമുഖത്ത് ഇപ്പോൾ അവശേഷിക്കുന്നത്.
ഒട്ടോമൻ കാലഘട്ടത്തിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന വാസ്തുവിദ്യാ ശൈലികളും സാങ്കേതികതകളും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതാണ് ഇവയുടെ നിർമാണ രീതി. സൗദിയിലെ ഒരു സാംസ്കാരിക പൈതൃക ശേഷിപ്പായി ഉഖൈർ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
ഇത് വ്യാപാരത്തിന്റെയും രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെയും പശ്ചാത്തലത്തിൽ പ്രദേശത്തിന്റെ സമ്പന്നമായ ചരിത്രവും തന്ത്രപരമായ പ്രാധാന്യവും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു.
ഉഖൈറിന്റെ ചരിത്ര പ്രാധാന്യവും പ്രകൃതിരമണീയമായ തീരപ്രദേശവും ഇപ്പോൾ ഇതിനെ ഒരു വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റിയിട്ടുണ്ട്. പ്രദേശത്തിന്റെ ചരിത്രത്തിലും സംസ്കാരത്തിലും താൽപര്യമുള്ള വിനോദസഞ്ചാരികളെ ആകർഷിക്കുന്നതിനായി ഈ സ്ഥലം വികസിപ്പിക്കാൻ സൗദി സർക്കാർ പദ്ധതിയിട്ടിട്ടുണ്ട്.
സൗദി ‘വിഷൻ 2030’-ന് കീഴിൽ ടൂറിസം അഭിവൃദ്ധിക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും പ്രദേശത്തിന്റെ സാംസ്കാരിക പൈതൃകം സംരക്ഷിക്കുന്നതിനുമായി ഉഖൈറും പരിസര പ്രദേശങ്ങളും വികസിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതികളാണ് നിലവിലുള്ളത്. ഉഖൈർ ഇപ്പോൾ ഒരു പ്രധാന വാണിജ്യ തുറമുഖമല്ലെങ്കിലും ചരിത്രപരവും സാംസ്കാരികവുമായ മൂല്യം ഇപ്പോഴും പ്രസക്തമായി നിലനിൽക്കുന്നു.
ഇത് മേഖലയുടെ സാമുദ്രിക ചരിത്രത്തിന്റെയും അറേബ്യൻ ഉപദ്വീപിലെ വ്യാപാര പാതകളുടെ വികസനത്തിലുള്ള പങ്കിന്റെയും ഓർമപ്പെടുത്തലായി വർത്തിക്കുന്നു. കൂടാതെ ചരിത്രത്തിന്റെയും സംസ്കാരത്തിന്റെയും പ്രകൃതി സൗന്ദര്യത്തിന്റെയും സവിശേഷമായ ഒരു സമന്വയത്തെ ഉഖൈർ തുറമുഖം പ്രതിനിധീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.